Foto: Sara Kulturhus in Skellefteå in Zweden

Europa bevindt zich in een significante transitie richting duurzamer bouwen, met een duidelijke toename van de toepassing van biobased materialen. Van Scandinavië tot de Middellandse Zee, steeds meer landen omarmen natuurlijke grondstoffen zoals hout, hennep, stro en vlas voor de bouw en renovatie van gebouwen. Deze verschuiving wordt gedreven door zowel klimaatambities als de wens naar een meer circulaire bouweconomie.

Striktere regelgeving en circulaire ambities stimuleren groei

De toenemende adoptie van biobased bouwmaterialen in Europa is grotendeels te danken aan strengere milieuwetgeving en ambitieuze klimaatdoelstellingen. Europese richtlijnen en nationale beleidsplannen dwingen de bouwsector tot een aanzienlijke reductie van de CO2-uitstoot en een vermindering van het gebruik van fossiele grondstoffen. Biobased materialen bieden hier een concreet antwoord op, doordat ze CO2 langdurig vastleggen en vaak een veel lagere milieu-impact hebben tijdens productie.

Het principe van de circulaire economie speelt hierbij een sleutelrol. Europa zet in op het sluiten van kringlopen, waarbij materialen hergebruikt of biologisch afbreekbaar zijn. Biobased bouwmaterialen passen hier perfect bij, omdat ze hernieuwbaar zijn en aan het einde van hun levenscyclus vaak opnieuw gebruikt of gecomposteerd kunnen worden.

Koplopers en concrete initiatieven over het continent

Binnen Europa zien we verschillende landen die vooroplopen in de ontwikkeling en toepassing van biobased bouwen. Er ontstaan tal van concrete initiatieven, variërend van grootschalige houtbouwprojecten tot de ontwikkeling van innovatieve isolatiematerialen op basis van landbouwreststromen.

Hier zijn enkele opvallende projecten per land:

Nederland:

• Nelson Mandelabuurt, Amsterdam: Een van de grootste houtbouwprojecten in de Metropoolregio Amsterdam, waar een complete wijk met 725 houten woningen, inclusief school en voorzieningen, wordt gerealiseerd (bouw start naar verwachting in 2027/2028).

• Mediavaert, Duivendrecht (Amsterdam): Het grootste hout-hybride kantoor van Europa, met een oppervlakte van 44.000 m², grotendeels opgetrokken uit hout (opgeleverd in 2024).

• Woongebouw Alkmaar (Woonwaard): Een van de grootste houten woongebouwen in Nederland, bestaande uit 129 appartementen opgebouwd uit CLT-modules (opgeleverd medio 2023).

• Woongebouw SILO, Havenkwartier Deventer: Dit zes verdiepingen tellende woongebouw, waarvan de bovenbouw bijna volledig uit biobased materialen bestaat, is reeds gerealiseerd.

Duitsland:

• Woodscraper, Hamburg: Een ambitieus project voor een houten hoogbouw die de duurzame skyline van Hamburg moet verrijken (gepland).

• Woontoren SKAIO, Heilbronn: Een van de hoogste houten woontorens van Duitsland (reeds gerealiseerd).

• UP! Berlin: Een grootschalig renovatieproject waarbij een bestaand betonnen gebouw wordt uitgebreid met een nieuwe houten constructie (reeds gerealiseerd).

Frankrijk:

• Baobab, Bordeaux: Een voorgestelde houten wolkenkrabber die jaarlijks 3.700 ton CO2-uitstoot moet vastleggen (gepland).

• Canopia, Bordeaux: Een project met vier houten torens die 199 woningen en kantoorruimtes zullen huisvesten, met veel beplanting om de biodiversiteit te vergroten (in ontwikkeling/gepland).

• Hypérion, Bordeaux: Een 18-verdiepingen tellende houten woontoren, een van de hoogste in Frankrijk (reeds gerealiseerd).

Scandinavië:

• Mjøstårnet, Brumunddal, Noorwegen: Dit 85,4 meter hoge gebouw was lange tijd het hoogste houten gebouw ter wereld en huisvest een hotel, appartementen en kantoren (opgeleverd in 2019).

• Sara Kulturhus, Skellefteå, Zweden: Een cultureel centrum en hotel dat volledig is gebouwd met lokaal geproduceerd hout (reeds gerealiseerd).

• Wood City, Helsinki, Finland: Een complex van houten gebouwen met woningen, kantoren en commerciële ruimtes (reeds gerealiseerd).

• 
  

Kennisuitwisseling en transnationale samenwerkingen, zoals binnen Interreg-programma's, dragen verder bij aan de verspreiding van best practices en technologieën over het continent.

Uitdagingen en kansen voor verdere opschaling

Ondanks de positieve trend zijn er nog uitdagingen, zoals de behoefte aan verdere standaardisatie, het verkrijgen van uniforme certificeringen, en het vergroten van de kennis bij bouwprofessionals. Toch liggen er enorme kansen voor Europa om zijn leidende rol in duurzaamheid te verstevigen door biobased bouwen verder op te schalen. Investeringen in onderzoek en ontwikkeling, het stimuleren van lokale productieketens en het aanpassen van wet- en regelgeving zullen cruciaal zijn om het volledige potentieel van deze materialen te benutten en zo de bouwsector toekomstbestendig te maken.

Deel dit artikel: