- lex153
- 29 sep
- 2 minuten om te lezen
Achter de stillevens en landschappen van oude meesters gaat een belangrijke waarheid schuil: de gebouwen die zij schilderden waren in essentie volledig biobased. Waar wij vandaag met man en macht proberen over te stappen op hernieuwbare materialen, was dit in de 17e, 18e en 19e eeuw de dagelijkse praktijk uit pure noodzaak. We kunnen de geschiedenis van biobased bouwen direct terugvinden op het canvas.
Van Vermeer tot Van Gogh: materialen op het doek
Als je goed kijkt naar schilderijen van bijvoorbeeld de Nederlandse Gouden Eeuw (met hun houten huizen) of de latere landschappen van schilders als Vincent van Gogh (met zijn boerderijen), zie je de materialen van de 'oude' biobased bouw duidelijk terug:
Stro en riet:Ā De daken van boerenwoningen en schuren waren vrijwel altijd bedekt met stroĀ of riet. Dit was een perfect en lokaal isolatiemateriaal dat fungeerde als een natuurlijke, waterdichte schil.
Hout als constructie:Ā De constructie van de gebouwen bestond volledig uit hout, vaak lokaal gekapt, wat direct CO2 opsloeg. De vakwerkhuizen zijn hier een duidelijk visueel bewijs van.
Leem en klei:Ā De muren en vulmaterialen in landelijke bouw bestonden vaak uit een mix van leem, klei en stroĀ (vlechtwerk en leem). Deze materialen droegen bij aan een stabiel en gezond binnenklimaat.
Deze schilderijen documenteren hoe robuust en gezond de bouwpraktijk was, waarbij de gebruikte materialen volledig hernieuwbaarĀ en composteerbaarĀ waren.
De korte keten in beeld: 'Van land tot pand' op canvas
De kunstwerken zijn niet alleen een bewijs van het gebruik van natuurlijke materialen, maar ook van de korte keten. De schilderijen laten zien dat het bouwmateriaal letterlijk naast de deur werd geoogst: het stro kwam van het akkerland en het hout uit het dichtstbijzijnde bos.
Dit historische principe van lokaal inkopen en verwerken ('van land tot pand') is precies de ambitie die de biobased bouwrevolutie nu nastreeft om de transportuitstoot te minimaliseren en lokale economieƫn te versterken. Vroeger was het noodzaak; vandaag is het een cruciale strategie voor duurzaamheid.
Inspiratie voor de toekomst
De 'schilderijen van vroeger' tonen aan dat bouwen met de natuur hand in hand gaat. Het is een krachtige herinnering dat we de technologie en de materialen al eeuwen kennen. De uitdaging van de moderne bouwsector ligt dan ook niet in het uitvinden van biobased materialen, maar in het opschalenĀ en industrialiserenĀ van deze beproefde, gezonde methoden.
Bouwgeschiedenis op zaal: een tentoonstelling over de biobased code?
Zou het niet fantastisch zijn om de geschiedenis en de toekomst van onze bouwcultuur bij elkaar te brengen? Een tentoonstelling met de titel 'Biobased bouw in de Middeleeuwen'Ā (of een vergelijkbare historische periode) zou laten zien hoe onze voorouders bouwden met de natuur.
Wat denk jij?Ā Is er binnen de sector en bij culturele instellingen genoeg draagvlak om de 'verborgen biobased code' uit de schilderkunst tentoon te stellen? Jouw input helpt ons om de mogelijkheden hiervoor te verkennen.
